Nội dung bài viết [Ẩn]
Vụ bắt giữ hai công dân Trung Quốc vì buôn lậu chip AI hiệu năng cao sang Trung Quốc đã phơi bày những thách thức lớn trong việc thực thi kiểm soát xuất khẩu của Mỹ, đồng thời làm nóng lại cuộc tranh luận về ranh giới giữa an ninh quốc gia và sự đổi mới công nghệ toàn cầu. Sự việc này không chỉ là một vụ án hình sự đơn thuần mà còn là một minh chứng rõ nét cho cuộc đua công nghệ AI đang ngày càng gay gắt, nơi chip AI trở thành tài sản chiến lược.
Ngày 6 tháng 8 năm 2025, Bộ Tư pháp Mỹ (DOJ) thông báo đã bắt giữ Chuan Geng và Shiwei Yang tại California. Hai công dân Trung Quốc này bị cáo buộc liên quan đến việc vận chuyển trái phép hàng chục triệu đô la giá trị chip AI hiệu suất cao sang Trung Quốc. Các bị cáo bị buộc tội vi phạm Đạo luật Kiểm soát Cải cách Xuất khẩu, một trọng tội có thể chịu án tù tối đa 20 năm. Công ty của họ, ALX Solutions có trụ sở tại California, được cho là đã cố ý vận chuyển các công nghệ nhạy cảm, bao gồm các GPU, tới Trung Quốc.
Mặc dù DOJ không nêu tên cụ thể nhà sản xuất chip, nhưng mô tả về loại chip là “chip mạnh nhất trên thị trường” và “được thiết kế đặc biệt cho các ứng dụng AI” đã ngụ ý mạnh mẽ rằng đó là các sản phẩm của Nvidia. Một báo cáo từ Reuters sau đó đã xác nhận rằng các chip bị buôn lậu là Nvidia H100 GPU. Các tài liệu xuất khẩu được DOJ xem xét cho thấy ALX Solutions đã gửi chip và các công nghệ khác đến các công ty vận chuyển và giao nhận tại Singapore và Malaysia, nhưng lại nhận thanh toán từ các thực thể ở Hồng Kông và Trung Quốc. Các hồ sơ liên lạc cũng cho thấy ý định cụ thể là sử dụng Malaysia làm điểm trung chuyển để lách các hạn chế xuất khẩu của Mỹ.
Cuộc Chiến Chip AI và Giới Hạn Xuất Khẩu Của Mỹ
Vụ việc này diễn ra trong bối cảnh Mỹ đang nỗ lực cân bằng giữa việc thúc đẩy đổi mới AI toàn cầu và áp đặt các hạn chế xuất khẩu nghiêm ngặt đối với Trung Quốc, quốc gia mà nhiều người ở phương Tây coi là mối đe dọa lớn trong cuộc đua AI. Kế hoạch hành động AI của chính quyền Trump gần đây đã nhấn mạnh tầm quan trọng của các hạn chế xuất khẩu mạnh mẽ, dù còn thiếu các chi tiết cụ thể.
Các chip AI hiệu năng cao như Nvidia H100 là xương sống của sự phát triển trí tuệ nhân tạo hiện đại. Chúng cung cấp sức mạnh tính toán cần thiết để đào tạo các mô hình ngôn ngữ lớn (LLM) và các hệ thống AI phức tạp khác. Do đó, việc kiểm soát quyền tiếp cận các loại chip này trở thành một công cụ chiến lược quan trọng trong cuộc cạnh tranh công nghệ giữa Mỹ và Trung Quốc. Phát ngôn viên của Nvidia tái khẳng định lập trường của công ty: “Vụ việc này chứng tỏ buôn lậu là một hành vi không thể chấp nhận được. Chúng tôi chủ yếu bán sản phẩm cho các đối tác uy tín, bao gồm các OEM, những người giúp chúng tôi đảm bảo tất cả các giao dịch tuân thủ các quy tắc kiểm soát xuất khẩu của Mỹ.”
Đề Xuất "Kill Switch": Lưỡng Nan Giữa An Ninh và Tin Cậy
Một giải pháp tiềm năng để ngăn chặn nạn buôn lậu chip đã được chính phủ Mỹ đề xuất gần đây là triển khai công nghệ theo dõi vào chip để giúp phát hiện hành vi buôn lậu. Tuy nhiên, các nhà sản xuất chip lại khá phản đối động thái này.
Trong một bài đăng trên blog, Nvidia đã khẳng định rằng các GPU của họ không bao gồm “kill switch” (công tắc vô hiệu hóa từ xa) hay “backdoor” (lỗ hổng truy cập bí mật), và lập luận rằng việc tích hợp các công cụ như vậy sẽ chỉ làm tổn hại đến an ninh. Công ty nhấn mạnh: “Nvidia đã thiết kế bộ xử lý hơn 30 năm. Việc nhúng các backdoor và kill switch vào chip sẽ là một món quà cho tin tặc và các tác nhân thù địch. Nó sẽ làm suy yếu hạ tầng kỹ thuật số toàn cầu và phá vỡ niềm tin vào công nghệ Mỹ.” Nvidia coi đề xuất này là một phản ứng thái quá có thể “gây hại không thể khắc phục được cho lợi ích an ninh kinh tế và quốc gia của Mỹ.” Quan điểm này phản ánh mối lo ngại sâu sắc trong ngành công nghiệp về việc làm suy yếu niềm tin và mở ra các lỗ hổng bảo mật tiềm tàng nếu chính phủ yêu cầu các tính năng như vậy.
(Image Credits: BlackJack3D / Getty Images – Lưu ý: Không có URL hình ảnh minh họa cụ thể trong nội dung tham khảo ngoài ảnh tác giả và logo sự kiện.)
Tác Động và Triển Vọng Tương Lai
Vụ bắt giữ này làm nổi bật những thách thức cố hữu trong việc thực thi các quy định kiểm soát xuất khẩu công nghệ cao. Khi nhu cầu về chip AI tiếp tục tăng vọt và cuộc đua AI toàn cầu nóng lên, các mạng lưới buôn lậu có thể trở nên tinh vi hơn. Cuộc tranh luận về việc tích hợp các tính năng theo dõi hoặc “kill switch” vào chip cho thấy một sự căng thẳng lớn hơn giữa các ưu tiên an ninh quốc gia và sự cần thiết phải duy trì một thị trường công nghệ toàn cầu mở, đáng tin cậy.
Trong tương lai, có thể thấy rằng Mỹ sẽ tiếp tục tăng cường các biện pháp kiểm soát xuất khẩu, nhưng cũng sẽ phải đối mặt với áp lực từ các nhà sản xuất chip để tránh các chính sách có thể làm suy yếu năng lực cạnh tranh hoặc tạo ra các rủi ro bảo mật mới. Vụ việc này là lời nhắc nhở rõ ràng rằng công nghệ AI không chỉ là một cuộc đua về đổi mới mà còn là một đấu trường địa chính trị phức tạp.
Tips AI Tech sẽ tiếp tục theo dõi và cập nhật những diễn biến mới nhất về chủ đề này.
Bài Viết Liên Quan
